اهل ریبهاهل شرّ و فساد و همچنین فرد مشکوک را اهل رِیبه می‌گویند و از آن در بابهای تجارت، شهادات و حدود سخن گفتهاند. ۱ - اهل ریبه در لغتریبه در لغت به معنای تهمت، بدگمانی و شک آمده است.اهل ریبه به کسی گفته میشود که به لحاظ رفتارِ مشکوکی که از وی سرمیزند مورد اتهام و بدگمانی دیگران است. [۲]
ماوراء الفقه ج۹، ص۲۲۹.
از این رو، به کسانی که در جامعه مرتکب خلاف میشوند اهل ریبه گفته میشود؛ زیرا رفتار بد آنان در جامعه موجب سلب اطمینان دیگران نسبت به ایشان میگردد و آنان را در کارهایشان در موضع شک و اتهام قرار میدهد. در روایاتی به بدعتگذار اهل ریبه اطلاق شده است [۴]
بحار الانوار ج۷۴، ص۱۹۷.
چنان که به انسانهای شرور و فسادگر در اجتماع نیز اهل ریبه گفته میشود. [۵]
الدرّ المنضود (گلپایگانی) ج۳، ص۲۲۵.
۲ - غیبت اهل ریبهغیبت اهل ریبه (انسانهای شرور و بدعتگذار) و بازگویی کارهای ناشایست و عقاید باطل و انحرافی آنان، جایز، بلکه به انگیزه آگاهی دادن به مسلمانان جهت دوری گزیدن از ایشان و در دام فتنه و فساد آنان نیفتادن، واجب است. [۶]
وسائل الشیعة ج۱۶، ص۲۵۹-۲۶۷.
۳ - گواهی اهل ریبه در دادگاههرگاه گواهان در موضع اتّهام (اهل ریبه) باشند، بر قاضی مستحب است بین آنان جدایی بیندازد، تا هریک به تنهایی گواهی دهد. [۹]
الانوار اللوامع ج۱۴، ص۱۱۳.
۴ - شرط درتحقق عنوان محارب پیشینه اهل ریبه بودنآیا در تحقق عنوان محارب پیشینه اهل ریبه (شرور و مفسد) بودن شرط است یا نه؟ قول مشهور عدم اشتراط است. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۶۹-۷۷۰. |